Przygotowanie się do pobrania moczu do badań
PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO BADANIA OGÓLEGO MOCZU:
Zalecanym materiałem do badania jest pierwsza, poranna porcja, czyli mocz oddany po nocnym 8 godzinnym wypoczynku lub jeśli to niemożliwe, po co najmniej 4 godzinach od poprzedniego oddania moczu.
Przed pobraniem moczu zalecane jest:
- stosowanie zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów
- unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego
- powstrzymywanie od stosunków płciowych w dobie poprzedzającej badanie
- unikanie badania w okresie od 2 dni poprzedzających menstruację (krwawienie miesiączkowe) do 2 dni po jej zakończeniu
- mocz powinien być pobrany z zachowaniem ogólnie obowiązujących zasad higieny (po dokładnym umyciu zewnętrznych narządów płciowych przy użyciu ciepłej wody i mydła), nie należy stosować w tym celu specjalnych środków dezynfekcyjnych i odkażających
- mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego (do nabycia w aptece), opisujemy pojemnik imieniem i nazwiskiem oraz datą urodzenia
- mocz oddajemy ze środkowego strumienia, tj. pierwszą niewielką ilość moczu należy oddać do toalety, następnie oddać mocz do pojemnika ( minimum 5- 10 ml ), końcową porcję moczu należy znów oddać do toalety.
PRZYGOTOWANIE MAŁEGO DZIECKA DO POBRANIA PRÓBKI MOCZU DO BADANIA OGÓLNEGO
- osoba przygotowująca się do pobrania próbki moczu od małego dziecka powinna zaopatrzyć się w jednorazowe woreczki do zbierania moczu (apteka),
- po uprzednim umyciu i wysuszeniu okolic krocza dziecka należy przykleić woreczek do skóry,
- po założeniu woreczka najlepiej delikatnie zapiąć pieluszkę aby nie uciskała woreczka i kontrolować oddanie moczu co 15- 20 minut pomoże to zminimalizować ryzyko utraty zebranego moczu
- po uzyskaniu odpowiedniej ilości moczu woreczek jak najszybciej odkleić, mocz w woreczku dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie. Zaleca się aby transport moczu w temperaturze pokojowej trwał krócej niż 2 godziny. W przypadku utrzymania próbki w temperaturze 2-8 °C czas transportu może wydłużyć się do 4 godzin.
PRZYGOTOWANIE I POBRANIE DOBOWEJ ZBIÓRKI MOCZU
Przed przystąpieniem do dobowej zbiórki moczu:
- przygotować czysty, 2-3 litrowy pojemnik z podziałką umożliwiającą dokładne odczytanie zebranej objętości, ponadto należy zaopatrzyć w jednorazowy pojemnik do badania moczu, w którym próbka moczu ze zbiórki zostanie przekazana do punktu pobrań.
- w laboratorium uzyskać informację o ewentualnej konieczności dodania do pojemnika na zbierany mocz odpowiedniego stabilizatora ( środka konserwującego ) i w razie konieczności zaopatrzyć się w taki stabilizator w laboratorium przed przystąpieniem do dobowej zbiórki moczu.
Przeprowadzanie dobowej zbiórki moczu
- zbiórkę przeprowadza się w okresie 24 godzin
- w dniu rozpoczęcia zbiórki dobowej pierwszą poranną porcję moczu należy oddać do muszli klozetowej.
- każdą kolejną porcję oddanego moczu należy w całości przenosić do pojemnika przeznaczonego na zbiórkę. Zanotować godzinę rozpoczęcia zbiórki,
- pojemnik ze zbieranym moczem przechowywać w temperaturze 2-8 st. Celsjusza,
- zbiórkę prowadzić do następnego dnia,
- następnego dnia rano zakończyć zbiórkę o godzinie, o której ją rozpoczęto dnia poprzedniego, tj. po 24 godzinach (np. kończymy zbiórkę o godz. 8:00, jeżeli poprzedniego dnia rozpoczęto o 8:00),
- po zakończeniu zbiórki zawartość pojemnika dokładnie wymieszać, zmierzyć objętość moczu, a następnie odlać próbkę (około 50-100 ml) do jednorazowego pojemnika i dostarczyć do laboratorium,
- na kartce dołączonej do próbki należy koniecznie podać:
- dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki ( data i godzina )
- całkowitą objętość zebranego moczu
- ciężar ciała pacjenta
- wzrost pacjenta
Jeśli w trakcie dobowej zbiórki pominięto nawet pojedynczą porcję moczu, zbiórkę należy przeprowadzić ponownie w innym dniu.
POBIERANIE MOCZU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH
Badanie jest zlecane w celu diagnostyki infekcji układu moczowego. Badanie powinno być wykonywany łącznie z analizą ogólną moczu, które również mogą pomóc w diagnostyce zakażeń układu moczowego (np. poprzez stwierdzenie zmiany pH moczu, obecności białych krwinek w moczu, podwyższenie w nim aktywności enzymu esterazy leukocytów- pochodzącej z rozpadających się leukocytów).
U osoby zdrowej mocz jest fizjologicznie jałowy, natomiast cewka moczowa i okolica krocza są skolonizowane drobnoustrojami. Prawidłowe pobranie moczu i dostarczenie do laboratorium odgrywają decydującą rolę w uzyskaniu wiarygodnego wyniku posiewu.
Mocz do badania mikrobiologicznego należy pobierać rano, a jeśli to niemożliwe, po 4 godzinach od ostatniego oddania. Tylko w uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest pobieranie moczu niezależnie od pory dnia. Informację taką należy przekazać w Punkcie Pobrań. Materiał należy pobierać przed włączeniem antybiotykoterapii. W przypadku przebiegającej terapii lekami o działaniu przeciwdrobnoustrojowym należy poinformować o rodzaju leku i okresie przyjmowania.
Zasady pobrania moczu do badań mikrobiologicznych:
- Zaopatrz się w specjalny, jałowy (sterylny) pojemnik dostępny w aptekach. Przed pobraniem próbki moczu umyj ręce, a następnie ujście cewki moczowej. Zachować kierunek mycia i osuszania: od ujścia cewki w kierunku odbytu. Wytrzyj się jednorazowym ręcznikiem. Umożliwia to pozbycie się bakterii, które, po dostaniu się do próbki, mogą zafałszować wynik badania.
- Przed samym pobraniem otworzyć jałowy pojemnik.
- Pobrać mocz z tzw. środkowego strumienia. Pierwszą partię moczu oddać do toalety, drugą partię moczu, oddać bezpośrednio do pojemnika, maksymalnie około 50 ml ( 1/3 pojemnika ).
- Dla uniknięcia przypadkowego zanieczyszczenia bakteriami nie dotykać brzegiem pojemnika okolic narządów płciowych, a dodatkowo, palcami wewnętrznej powierzchni jałowego pojemnika.
- Pojemnik natychmiast zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem oraz datę i godzinę pobrania.
- Natychmiast po pobraniu pojemnik z moczem dostarczyć do Punktu Pobrań materiału lub bezpośrednio do laboratorium.
Instrukcja pobierania moczu u małych dzieci i noworodków do badań mikrobiologicznych:
- Mocz do badania pobierać do jałowego pojemnika według powyższych zasad.
- Jedynie w wyjątkowych sytuacjach mocz pobierać do jałowego woreczka przyklejanego do skóry krocza.
- Woreczek zakładać rano po wykonaniu zabiegów higienicznych tuż przed oddaniem moczu przez dziecko wg podanych zasad.
- Woreczek najlepiej sprawdzać co 15-20 minut i odklejać zaraz po oddaniu moczu. Woreczek zabezpieczyć przed wylaniem, umieścić w jałowym pojemniku. – NIE PRZELEWAĆ MOCZU.
- Natychmiast po pobraniu, mocz dostarczyć do Punktu Pobrań materiału lub bezpośrednio dla laboratorium.
PREZPROWADZENIE DOBOWEJ ZBIÓRKI MOCZU Z DODATKIEM STABILIZATORA
Przeprowadzenie dobowej zbiórki moczu (DZM). W dniu poprzedzającym badanie należy przygotować naczynie o objętości 2-3 litrów z dopasowaną zakrętką i podziałką umożliwiającą odczyt objętości. Zbiórkę dobową rozpoczyna się rano (przykładowo o 6:00), od drugiej dziennej porcji moczu (pierwszą należy odrzucić). Stabilizator (1 fiolka 10 ml 6N HCl) wlewany jest do pojemnika, w którym znajduje się porcja moczu rozpoczynająca zbiórkę. Gdy zebrana objętość moczu przekracza 1 l, do naczynia wlewana jest kolejna 10 ml porcja stabilizatora. Oczekiwane pH stabilizowanego moczu wynosi około 2. Mocz zbierany jest przez 24 h. Ostatnią porcję zbiórki stanowi pierwsza porcja porannego moczu z dnia następnego. Zbierany mocz przechowywać w chłodnym miejscu. Po zakończeniu zbiórki zmierzyć całkowitą objętość zebranego moczu. Po dokładnym wymieszaniu całości odlać porcję moczu do jednorazowego Pojemnika na mocz z nakrętką. W opisie pojemnika uwzględnić: imię i nazwisko badanego; czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki; całkowitą objętość.
Stabilizator należy pobrać z laboratorium.